In december verschijnt het sciencefiction epos Dune in de bioscoop. Daar kijk ik als liefhebber van het genre reikhalzend naar uit. Zo reikhalzend dat ik eigenlijk niet kan wachten. Dus lees ik voor het eerst (foei, Herman!) het boek.
Tjonge, wat heeft schrijver Frank Herbert een fascinerend en meeslepend universum gecreëerd met in het middelpunt de woestijnplaneet Arrakis, ook wel Duin genoemd. Met grote verbeeldingskracht weet Herbert zijn wereld zo knap tot leven te brengen dat ik het hete zand waar Duin zo rijk aan is bijna op mijn huid kan voelen.
Eh, Herman, wat heeft dit te maken met leiderschap, hoor ik je denken. Maak je geen zorgen, ik ga je niet lastigvallen met een ellenlange boekrecensie. Dit is tenslotte een Social Media platform en dus zal ik proberen de boel tijdlijnproof te houden (gaat het mij deze keer wel lukken…?).
Zoals ieder goed verhaal is Duin een messcherpe spiegel van de tijdgeest en als je bedenkt dat Herbert zijn meesterwerk in 1965 publiceerde, dan heeft het de tand des tijds glansrijk weerstaan. Meer nog dan een klassiek verhaal over de strijd tussen goed en kwaad, is Duin namelijk een diepe, vaak spirituele verkenning van de menselijke conditie. Duin kan ons dan ook veel leren over onszelf. Over ons menszijn, de relatie die we hebben met onze planeet, over bewustzijn én natuurlijk leiderschap. Als je tenminste geïnteresseerd bent in die zaken.
In deze verwarrende tijd van framing, desinformatie en angst spreek ik regelmatig over het vertrouwen op je eigen autoriteit, over het vinden van je eigen waarheid in plaats van die buiten jezelf te zoeken. Er lijkt hierin een belangrijke rol weggelegd voor een nieuw soort leiders. Leiders die niet zozeer uitnodigen om te volgen, maar mensen aanmoedigen de vrijheid in zichzelf te vinden. In Duin schrijft Herbert treffend:
“Zie je, een leider is een van de dingen die het verschil uitmaken tussen een menigte en een volk. Hij handhaaft het niveau van de individuen. Als er te weinig individuen zijn, zakt het volk omlaag tot een menigte.”
In onze huidige werkelijkheid, waar veel van onze leiders nog gericht zijn op het in toom houden van de menigte, zijn dit rake woorden. En zolang we over leiders nog denken in termen van positie en functie ligt het gevaar van afhankelijkheid en desillusie constant op de loer. Wanneer leiderschap echter wordt gezien als een fundamenteel aspect van jouw wezen, dan ontstaat er opeens een nieuw vergezicht. Dan wordt het mogelijk om leiderschap te ontwikkelen over jezelf, om een autonoom individu te zijn dat in liefdevolle verbinding staat met de wereld om zich heen. Iemand die onder alle omstandigheden vertrouwd is met zijn diepste natuur en daarnaar durft te handelen. Iemand die in de eerste plaats zichzelf is, wetende dat dan de rest vanzelf volgt…
Voor het zover is zal de aspirant leider natuurlijk de nodige beproevingen moeten doorstaan. Net zoals de centrale held in Duin die in een tijdperk van grote beroering toegroeit naar zijn bestemming, onwetend over wat de toekomst voor hem in petto heeft. Maar vanavond, als ik weer in het boek duik, zal ik er meer over te weten komen. Ik kan bijna niet wachten. Misschien houd je wel helemaal niet van sciencefiction. Maar dan houd je vast en zeker ergens anders van. Waar je ook van houdt en wat je ook doet, vraag jezelf eens af: ga ik mijn eigen weg of volg ik die van een ander? Met andere woorden: ben ik een leider van de menigte of een leider in het volk? Want in het antwoord op die vraag schuilt absolute vrijheid.